Anasayfa / PİPETTEN HORTUMA YOLSUZLUK / FATURA KULLANMA VE DÜZENLEME YOLUYLA YAPILAN ŞİRKET YOLSUZLUKLARI/Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi

FATURA KULLANMA VE DÜZENLEME YOLUYLA YAPILAN ŞİRKET YOLSUZLUKLARI/Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi

FATURA KULLANMA VE DÜZENLEME YOLUYLA YAPILAN ŞİRKET YOLSUZLUKLARI

Abdullah ÇAVUŞ/E.Vergi Müfettişi

Şirket içi yolsuzluklarda sık başvurulan yöntemlerden biriside yasal faturaların kullanılmasıdır. Yasal faturalar kullanılmak suretiyle; genelde ya var olan gider veya maliyetler şişirilmekte veya hiç olmayan gider veya maliyetler varmış gibi gösterilmektedir.

Fatura, vergi usul hukukunda düzenlenen belgeler içinde en önemlisidir. Alım-satım ve işletme giderleri (ve gelirleri) fatura ile ispatlanır.

Bu itibarla, fatura ticari işlemlerin temelini oluşturmaktadır. Fatura ve fatura yerine geçen belgeler mükelleflerin kayıtlarının tevsiki için ispat edici belgeler olarak Vergi Usul Kanunu’nun 229 ve takip eden maddelerinde sıralanmıştır.

Vergi Usul Kanunu’na göre fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere, emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari bir vesika olarak tanımlanmıştır.

Vergi mevzuatı bakımından fatura, faturayı alan ve veren için de, ticari işlemin ifa edildiğini, faturayı verenin gelirini, faturayı alanın da giderini ispatlayan bir belgedir.

Bununla birlikte; paravan şirketlerden alınan aslı astarı olmayan  mal alış faturaları temin edilerek  faturalarda yazılı tutarları  ödemek suretiyle elde edilen haksız ve usulsüz kazançlar paylaşılmaktadır.

Sahte veya yanıltıcı fatura kullanmak veya düzenlemek suretiyle yapılan yolsuzluklar genelde çalışanlar tarafından yapılan yolsuzluklar olarak karşımıza çıkmaktadır.

213 sayılı Vergi Usul Kanununda bu tür gerçeği yansıtmayan veya eksik/fazla yansıtan faturalarla ilgili iki ayrı tanım yapılmaktadır.

1-  Tamamen hayali yani gerçek amal alışına dayanmayan faturalar ki buna halk dilinde SAHTE FATURA veya NAYLON FATURA denilmektedir.

2- İkincisi ise ortada bir mal alışı bulunmakla birlikte gerçekte alınan mal tutarından yada miktarından daha fazla fatura alınmak suretiyle fazladan ödeme yapılarak şirketin zarara uğratılması olayı söz konusudur.

Buna ise MUHTEVİYATI İTİBARİYLE YANILTICI BELGE denilmektedir.

Bu iki durum MAL ALIŞLARINA ilişkin durumlardır.

Birde tam tersi Mal Satışlarına ilişkin olarak ta faturaların benzer bir şekilde kullanılması söz konusu olabilmektedir.

Bu duruma KOMİSYON KARŞILIĞI FATURA karşılığı denilmektedir. Anılan faturalarda NAYLON FATURA hükmündedir.

I- SAHTE BELGE-NAYLON FATURA

Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesi hükmünde “sahte belge” ve “muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge”nin tanımı yapılmış ve ayrıca söz konusu belgeleri düzenleyen ve kullananlara dair uygulanacak hürriyeti bağlayıcı nitelikteki cezai müeyyidelere de yer verilmiştir.

Sahte belgeye ilişkin hükmün yer aldığı, 359/b maddesinde hükmü aynen aşağıdaki gibidir.

“b) Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.”

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği de sahte faturayı; gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge olarak ifade etmiştir.

Buna göre, sahte fatura, şekil ve görünüm itibarıyla Vergi Usul Kanunu hükümlerine uygunluk arz etse de, temelinde hiçbir borç ilişkisi bulunmayan, tamamen gerçek dışı olarak düzenlenen faturadır.

II- MUHTEVİYATI İTİBARİYLE YANILTICI BELGE

Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeye ilişkin hükümler VUK 359/a-2 maddesinde bulunmakta olup aynen aşağıdaki gibidir.

“Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan; defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, hakkında 18 aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge ise, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgedir.”

Denilmektedir.

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği de muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeyi; gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibarıyla gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge olarak ifade etmiştir.

Buna göre;

a-Mal veya hizmetin miktar veya değerini gerçeğinden az veya çok gösteren,

b-Alıcı veya satıcısı, tarihi, seri numarası tahrif edilmiş,

c-Mal tesliminin veya hizmet ifasının gerçek olduğu ancak belge düzenleme yetkisi bulunmayanlar tarafından düzenlenen veya adına belge düzenlenmesi gereken kişi yerine başkası adına düzenlenmiş belgeler muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge olarak kabul edilecektir.

Muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tanziminde, akdin esaslı unsurlarında (fiyat-miktar-hizmet veya mamul nev’i gibi) gerçek hali yansıtmayan durum mevcuttur

III- SAHTE  VEYA YANILTICI FATURALARIN GENEL ÖZELLİKLERİ VE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Şirket yolsuzluklarında FATURA KULLANIMI İLE İLGİLİ OLAYLARIN İNCELENMESİ SONUCU olayların özelliğine göre değişebilmekle birlikte genel olarak şu sonuçlara ulaşılmaktadır.

1- Faturalar Üzerindeki Adreslerin Boş Olması:

Faturalar üzerinde yer alan adresler incelendiğinde mal veya hizmetleri üretecek veya satabilecek bir dükkan veya fabrika yerine boş adreslerle karşılaşılır.

Adreste firma sorulduğunda ise genelde hiç kimse firmanın ismini dahi duymamıştır.

Adresi bilinmeyen veya bulunamayan bir firmadan yüklü faturalar alınması şirket yolsuzluklarında mutlaka değerlendirilmesi gereken unsurlardandır.

2- Faturayı Kesen Firmanın Fiili Durumu:

Yüksek tutarda fatura kesen firmaya gidildiğinde bazen bir masa bir dolap ve genelde hiçbir şeyden haberi olmayan bir personel ile de karşılaşılabilmektedir.

Bu durumda sırf adres boş değil diye faturayı doğru kabul etmemek gerekir.

Ayrıca fatura konusu mal veya hizmeti üretebilecek aşağıdaki unsurların varlığı fa önemlidir.

  1. Gerekli Uzman Personel
  2. Gerekli Makine veya Teçhizat
  3. Uygun Giderlerinin olup olmaması
  4. Yardımcı mal ve hizmet alımlarının olup olmaması
  5. Şirketin Araçlarının veya gayrı menkullerinin olması

3- Şirket Müdürünün veya Ortaklarının Durumları:

Şirket müdürü veya ortakları sosyo -ekonomik olarak çok zor durumda kişilerden oluşuyorsa veya eğitim durumları, piyasa tanınırlıkları sektör için çok yetersiz ise bu şirketten alınan faturaların yolsuzlukta kullanılmış olması da muhtemeldir.

4- Şirketin KDV Beyannamelerinde Yüksek KDV Devirleri veya Sembolik Ödemelerin Olması:

Şirket yolsuzluklarında kullanılan firmaların vergi beyannameleri de çok sağlıklı değildir. Çoğu zaman bu firmaların KDV beyannamelerinde yüksek KDV devirleri veya çok sembolik ödemeler görülür.

5- Ödemelerle İlgili Olarak Vade Düzeninin Olmaması:

Bu tip faturaların ödenmesinde piyasada görülen 30-60-90 günlük vadeler yerine bir iki hafta gibi kısa vadelerin kullanıldığı bunlarda dahi bir standart olmadığı görülür. Genelde ödemeler banka havalesi veya çekle yapılır.

6- Faturalardaki Birim Fiyatlar Arasında Tutarsızlıklar:

Genelde faturalarda birim fiyatlar arasında tutarsızlıklar olmaktadır. Bu tutarsızlıklar çok önemli olmasa da şirket yolsuzluklarını araştıran profesyonellerin dikkatinden kaçmamaktadır.

7- Malın Nakliyesi İle İlgili Sorunlar:

Genelde gerçekte bir mal nakliyesi olmadığı için şirket yolsuzluklarında kullanılan faturalarda nakliyeye ilişkin detaylar ya yetersiz ya da tutarsızdır

IV- VERGİ MÜKELLEFLERİNİN SAHTE VEYA YANILTICI FATURA KAULLANMA SEBEPLERİ

Sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeleri kullanan mükellefler hakkında yapılan fiili tespitlerde ise böylesi bir yönteme başvurmanın başlıca şu sebeplerden oluşmaktadır.

  1. Mükellefler tarafından “spot piyasa” olarak adlandırılan paranın peşin verilip, malın hemen teslim alındığı piyasalardan tedarik edilen belgesiz mal alışlarını belgelendirme;
  2. KDV açısından, ödenecek KDV çıkmaması amacıyla indirim KDV kaleminin şişirilmesi amacıyla; Maliyetleri yüksek tutup, dönem kazancını azaltmak amacıyla kaydi envanter dengesine de dikkat ederek birim fiyatı yüksek fatura kullanmak,
  3. Giderleri yüksek göstererek dönem kazancını azaltmak,
  4. İhracatçı firmalar tarafından indirimle giderilemeyen KDV’nin iade yoluyla alınması imkanından yararlanmak,
  5. Grup şirketleri arasında dönem kazancının ayarlanması amacıyla arkasında mal veya hizmet satışı bulunmayan faturalaşma yapmak,

Hakkında abdullah

Check Also

PİPETÇİLİK…!(KÜÇÜK OLDUĞU İÇİN MÜBAH GÖRÜLEN YOLSUZLUK TİPİ) Abdullah ÇAVUŞ/E. Vergi Müfettişi

PİPETÇİLİK…! (KÜÇÜK OLDUĞU İÇİN MÜBAH GÖRÜLEN YOLSUZLUK TİPİ) Abdullah ÇAVUŞ/E. Vergi Müfettişi Yolsuzlukla Mücadele konusunda …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir